Duurzaamheid is géén links monopolie

Gewoonlijk maakt en verduidelijkt het weekblad Trends het nieuws, maar soms komen we plots zelf in de actualiteit. Voor wie het gemist heeft: het was onze CEO Xavier Bouckaert, die in zijn commentaar bij de bedrijfsresultaten van Roularta wees op de aandacht van Trends voor duurzaamheid en nieuw ondernemerschap. Voor de lezers van Trends is dat geen nieuws. Maar voor sommige krantenjongens was het dat blijkbaar wel. Dus kreeg ik als hoofdredacteur de vraag wat dat allemaal betekent. “Trends maakt een bocht van honderdtachtig graden”, blokletterde de ene krant. “Trends heeft wel nog (sic) een vrij rechts-liberale redactie. Wat vindt die van de nieuwe koers?”, vroeg de andere zich af. Om een bekende stripfiguur te parafraseren: “Rare jongens, die journalisten”.

De verbazing bij klassieke krantenjournalisten is opmerkelijk. Blijkbaar denken sommigen dat duurzaamheid het monopolie is van een of andere groene, ‘woke’, linkse kerk. Die hardnekkige vorm van onwetendheid maakt mij ongerust. Onwetendheid over het bedrijfsleven voedt alleen maar een hardnekkig wantrouwen tegen al wie onderneemt en welvaart creëert. Onwetendheid polariseert. Dat eindigt bij mensen die de terugval van de economie door corona eigenlijk wel fijn vinden omdat het goed zou zijn voor het milieu. “Het nieuwe ondernemen” is een heel ander verhaal. Het is onderdeel van het voortdurende transformatieproces dat succesvolle bedrijven nu eenmaal ondergaan. Markten veranderen. Nieuwe, jonge bedrijven ontstaan. Mature ondernemingen passen zich aan. Wie niet evolueert, organiseert zijn eigen begrafenis. Het is nooit anders geweest en het gebeurt ook in een wereld waar milieuproblemen, sociale verantwoordelijkheid of diversiteit hoger op de agenda komen. Dat het niet zonder slag of stoot gaat, bewijst de exit van Danone-topman Emmanuel Faber begin deze week. Te veel met duurzaamheid bezig, vonden activistische aandeelhouders. Het zijn fascinerende tijden. Logisch dat een financieel-economisch weekblad daar met beide benen in staat. We zijn niet de enigen. Alvast één van die Vlaamse kranten had keurig opgemerkt dat de collega’s van The Financial Times of The Economist precies hetzelfde doen.

Trends vindt wel dat de transformatie in een vruchtbare economische omgeving moet gebeuren. Het zal alleen maar lukken als drie fundamentele krachten onbelemmerd op elkaar inspelen: innovatie, ondernemerszin en slimme regelgeving. Wetenschappelijk onderzoek aan universiteiten, spin-offs of R&D-afdelingen in bedrijven is extreem belangrijk. Ondernemerszin om die nieuwe ontwikkelingen naar de markt te brengen evenzeer. De overheid kan die beweging fel versterken, als ze investeert in onderzoek en het niveau van het onderwijs kan opkrikken. Tegelijk kan ze bedrijven dat extra duwtje in de juiste richting geven, door slimme regels en normen op te leggen. Daarna hoort ze de markt haar werk te laten doen. Dat mes snijdt langs twee kanten. Externe kosten, die vaak op maatschappij of milieu afgewenteld werden, zullen in de resultatenrekening komen. Denk aan de recente discussie over stikstof. Denk ook aan goedkope vliegtickets, die op geen enkele manier in verhouding staan tot de werkelijk gemaakte (milieu)kosten. Tegelijk hoedt de overheid zich voor overdreven subsidiëring en foute fiscaliteit. Dat verziekt de markt. De hele heisa rond de terugdraaiende teller is nog altijd terug te brengen tot het nefaste subsidiebeleid van wijlen Steve Stevaert en zijn toenmalige energieminister Freya Van den Bossche. De factuur van toen heeft tot een decennium van wanbeleid geleid.

Een overheid die haar kerntaken kent, een aantrekkelijk investeringsklimaat en gezonde innovatieve bedrijven. Het zijn belangrijke voorwaarden om een duurzame economie te ontwikkelen. Tot zover “de bocht van 180 graden”…