Vrouwen aan de top? Kijk verder dan quota

Zes bedrijven op tien van de Belgische Top 10.000 hebben geen enkele vrouw in de Raad van Bestuur. Twee op tien hebben geen enkele vrouw in hoger management. Laat die cijfers van ons coververhaal en de collega’s van Trends Business Information, even tot u doordringen.

Na de cijfers volgt steevast de discussie. Quota of niet? Misschien is die vraag gewoonweg niet de juiste, want je komt daar niet uit. Véél vrouwen willen terecht omwille van talent en merites geselecteerd worden en niet om een streefcijfer te halen. Anderen zijn het daar weliswaar mee eens, maar vinden quota beter dan niks. Er zijn zeker ook mannen die oprecht streven naar meer vrouwen aan de top. Maar je hebt er genoeg die quota oneerlijk of bedreigend vinden. Als je naar de cijfers kijkt, kan je je afvragen waar dat in ’s hemelsnaam voor nodig is, maar goed. Emoties kunnen hoog oplopen zodra mensen het gevoel krijgen dat hen iets wordt opgelegd, ook al is dat om een aantoonbaar onevenwicht aan te pakken. Dat bleek vorige week nog in de hoogst ongelukkige discussie rond de Nederlandse vertaling van de zwarte dichteres Amanda Gorman. Andere context, dat weet ik best, maar dezelfde dynamiek. Kan die vertaler alleen maar een zwarte zijn? Ga je voor de beste kandidaat? Wat zijn dan je criteria? Ga je voor het beste voor ons allemaal? En wat is dat dan? Bedoel je het beste voor de taal? Voor de inhoud? De maatschappelijke symboliek? Allemaal goed bedoeld, hoor, maar je eindigt bont en blauw. Te veel emoties. Het bewijst dat etnische diversiteit een nog hachelijker traject wordt dan genderdiversiteit. En dat is blijkbaar al zo moeilijk…

Er is nog een reden waarom ‘quota of geen quota’ misschien niet de juiste vraag is. Bindende quota lijken te werken. Tot je onder de oppervlakte kijkt. Beursgenoteerde bedrijven hebben verplicht één derde vrouwen in de Raad van Bestuur. Maar dat leidt lang niet altijd tot meer vrouwen in directiecomités of hoger management. Iets vergelijkbaars zie je ook in de politiek. Meer vrouwen op verkiesbare plaatsen brengt weliswaar meer vrouwen in het parlement en zelfs in de federale regering. Maar de premier is een man, de meeste vicepremiers zijn mannen en Vlaanderen telt maar één vrouwelijke partijvoorzitter.

De knoop zit ergens anders. Je komt dan op het terrein van de bedrijfscultuur en de manier waarop men beslissingen neemt. In ons financieel-economisch magazine Trends liet specialiste Liesbeth Stevens (IVGM, Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen) een geweldige gedachte noteren: “Mannelijke macht reproduceert zichzelf”. Ze zegt dat mannen vrouwen meestal niet bewust tegenhouden, maar dat ze vaak kiezen voor ‘iets’ dat ze goed kennen. Dat omkeren, vereist bewustmaking en sensibilisering. Maar het gaat duidelijk te traag. Daarom zullen we niet ontkomen aan een nieuw politiek en maatschappelijk debat. In de schoot van de regering, het parlement, het sociaal overleg. Het is tijd om diep na te denken over de processen die voorafgaan aan benoemingen, aanwervingen en promoties. Daar zit misschien wel de grootste winst. Zorg ervoor dat bedrijven er gewoonweg niet meer naast kunnen. Laat hen voor topbenoemingen bewijzen dat ze mannelijke en vrouwelijke kandidaten evenveel kansen hebben gegeven. Dat ze minstens gezocht hebben. Maak mensen verantwoordelijk. Op directieniveau. Zodat de vraag telkens weer gesteld wordt. Zijn er ook vrouwelijke kandidaten? Hebben we tenminste ons best gedaan? Laat bedrijven letterlijk tellen. Tien topkandidaten en geen enkele vrouw? Dan moet minstens een alarmbel afgaan. Stimuleer of verplicht bedrijven hun procedures te objectiveren en hun beslissingen te motiveren. Het zijn manieren om er tenminste elke keer opnieuw over na te denken.

Het is tijd voor creativiteit én nieuwe regels. Uiteindelijk telt maar één ding: zorg ervoor dat we voorbij (m/v) altijd naar talent kijken. Als we dat leren, komt het helemaal goed.