De kappers heropenen? “Absoluut noodzakelijk”, dacht de regering. ‘Bad hair days’ maken mensen neerslachtig. “Het haalt de motivatie van de jongeren onderuit!”, klinkt het ondertussen bij leden van expertengroep GEMS.
“Astra Zeneca is niet te vertrouwen”, zegt Zuid-Afrika. “Wij vaccineren verder”, zeggen de Britten. “Tot 55 jaar”, zeggen de Belgen. Maar wat als je 54 bent?
Willen we vaccins van de Russen? “Hier spelen geopolitieke belangen”, zegt de ene specialist. “Toch een goed vaccin”, zegt de andere. “Laat het Europees geneesmiddelenagentschap EMA daar maar over beslissen”. Het EMA? Dat is toch die bureaucratische bende die de vaccins veel te laat heeft goedgekeurd? Daar vergist u zich in! Dat zijn net heel degelijke wetenschappers die de bevolking willen behoeden voor gezondheidsrisico’s.
Mogen jongeren voorgaan bij vaccinatie? “Ik sta mijn plaatsje af”, zegt een communicatie-expert in vrijwel alle media. “Een mooi signaal”, vindt de ene viroloog. “Contraproductief”, slaat zijn collega terug. “Experten moeten stoppen met hun doemberichten”, zegt de regering ondertussen. “De bevolking walgt van hun communicatie”, voegt Maggie De Block er voor alle zekerheid aan toe. Ja, voor één keer lijkt de politiek overstemd te worden in de algemene kakofonie. Moet vreemd aanvoelen.
Kan dit volstaan als bloemlezing van de eindeloze nieuwsstroom waarin elk zinnig debat tijdens corona verdrinkt? We maken de complete ontsporing mee van een ook voordien al dolgedraaide nieuwsmachine. Het is te veel. Het is vooral te veel ‘waan van de dag’. Elk uur lanceert iemand wel een verhaal waar eindeloos over gebikkeld moet worden. Werkelijk iederéén komt in aanmerking voor het verhaal van het moment: virologen, epidemiologen en dokters. Politici, communicatiespecialisten en vertegenwoordigers van al dan niet getroffen sectoren.
Als corona straks goed en wel voorbij zal zijn, zullen veel mensen, bedrijven en organisaties aan zelfonderzoek hebben gedaan. Waren we voor corona wel goed bezig? Hebben we iets geleerd? Kan of moet het anders? Vliegen voor 35 euro, continu in de file, winter en zomer boontjes uit Kenia? Misschien blijven we straks lokaler kopen, werken we productiever, digitaler en vaker van thuis. Natuurlijk kunnen we niet wachten om weer met volle teugen te leven. Maar bij heel veel mensen is er ruimte ontstaan voor bezinning. Meer dan voor corona. Misschien moeten wijzelf, de media, ons ook eens bezinnen over de rol die we altijd al speelden en tijdens corona tot in het absurde hebben uitvergroot. Een filter, gebaseerd op relevantie, zou geen slecht idee zijn. Laat ons ‘de waan van de dag’ er zoveel mogelijk tussenuit halen.
Het zou nog veel beter zijn mocht onze beroepsgroep zich straks eens afvragen hoe duurzaam de berichtgeving wel is geweest. Hoe snel dat laatste paniekbericht achterhaald was. Hoe vaak de grote discussie achteraf bijzonder futiel bleek te zijn. Uit diverse internationale onderzoeken – waarbij ook een kleinschalige studie aan de KULeuven – blijkt dat een behoorlijke groep mensen zich doelbewust afkeren van nieuws. Minstens één volwassene op tien zou een actieve nieuwsvermijder zijn. Een nog grotere groep zegt het niet met zoveel woorden, maar doet het wel in de praktijk. Nieuwsvermijders zijn vaker vrouwen dan mannen en ze zijn vaak ook jong. Doelgroepen waar zowat alle media graag naar lonken.
Dit is geen pleidooi om het nieuws te verbloemen. Aan een roze bril heeft niemand wat. Maar het is wel een pleidooi om wat vaker bij de kern van de zaak blijven. Een doordachte analyse over de huidige kennis van de verschillende vaccins. Nadenken over de wereld na corona. Welke relance we willen, welke samenleving we willen, welke inzichten straks overeind zullen blijven. Vorige week beantwoordde Trends twaalf vragen over de wereld na corona. Ze blijven online, want ze behouden hun waarde. Deze week beantwoordt onze gezondheidsspecialist de belangrijkste vragen rond de verschillende vaccins. Heel interessant maar ook genuanceerd, want de kennis over vaccins is nog lang niet volledig. Ik ben er fier op dat Trends de tijd neemt om die genuanceerde stukken te brengen.
Meer duurzaam nieuws hebben we nodig. Wordt dat de collectieve bijdrage van de journalistiek aan een betere samenleving na corona?
